12 maja 2017 roku w Miejscu Pamięci Narodowej Stalag VIIIA uczczono pamięć jeńców Stalagu VIIIA. Uroczystość odbywająca się przed Pomnikiem Jeńców Stalagu VIIIA przypomniała wydarzenia sprzed 72 lat, kiedy żołnierze Armii Czerwonej wkroczyli na obszar obecnego Zgorzelca wyzwalając ostatnich jeńców przebywających na terenie dawnego niemieckiego obozu jenieckiego przeznaczonego dla żołnierzy pokonanych armii.

Witając licznie przybyłych na uroczystość gości, Prezes Fundacji Pamięć, Edukacja, Kultura Kinga Hartmann-Wóycicka przypomniała historię powstania obozu, ciężkich warunków obozowego życia oraz trudnej codziennej pracy więźniów.

Wystąpienia gości oraz złożenie kwiatów i zniczy przed Pomnikiem, poprzedziła modlitwa ekumeniczna z udziałem przedstawicieli czterech wyznań: Dziekana Dekanatu Zgorzelec ks. Macieja Wesołowskiego, Proboszcza Parafii Prawosławnej w Zgorzelcu ks. Marka Bonifatiuka, Proboszcza Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lubaniu ks. Cezarego Królewicza oraz Przewodniczącego Gminy Żydowskiej we Wrocławiu Aleksandra Gleichgewichta.

W obchodach oprócz przedstawicieli samorządów wśród których obecni byli Radny Sejmiku Województwa Dolnośląskiego Kazimierz Janik, Wicestarosta Zgorzelecki Mariusz Wieczorek, Burmistrz Miasta Zgorzelec Rafał Gronicz, Zastępca Wójta Gminy Zgorzelec Marek Wolanin wzięli udział m.in. Zastępca Dyrektora Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu dr Katarzyna Pawlak-Weiss, harcerze ze ZHR w Zgorzelcu, przedstawiciele Transgranicznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, uczniowie-uczestnicy projektów historycznych realizowanych w Europejskim Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura z Gimnazjum nr 1, LO im. Braci Śniadeckich oraz uczniowie z Zespołu Szkół im. Górników i Energetyków Turowa, Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego im. Grzegorzewskiej, przedstawiciele stowarzyszeń oraz instytucji działających na polsko-niemieckim pograniczu.

Patronami honorowymi obchodów byli Starosta Zgorzelecki Urszula Ciupak, Burmistrz Miasta Zgorzelec Rafał Gronicz oraz Wójt Gminy Zgorzelec Piotr Machaj. Współorganizatorem uroczystości był Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.

Na zakończenie uroczystości w budynku Europejskiego Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura goście wysłuchali koncertu poświęconego pamięci jeńców Stalagu VIIIA w wykonaniu muzyków z Fundacji Ars Musica z Zielonej Góry.

Stalag VIIIA był jednym z 220 obozów jenieckich powstałych na terytorium Niemiec. Został on utworzony jako obóz przejściowy 26 sierpnia 1939 r. w Görlitz (obecnie Zgorzelec) i podlegał VIII okręgowi wojskowemu z siedzibą we Wrocławiu. Przybyli z końcem września 1939 r. pierwsi polscy jeńcy wojenni zostali początkowo zakwaterowani w namiotach w dulagu i zmuszeni do pracy przy budowie stalagu. Podczas II wojny światowej, do 8 maja 1945 r., kiedy obóz zlikwidowano, przeszło przez niego łącznie około 120 000 jeńców wojennych różnych narodowości, między innymi Polacy, Francuzi, Belgowie, Słowacy, Jugosłowianie, obywatele Związku Radzieckiego, Włosi, Amerykanie oraz żołnierze brytyjskich sił zbrojnych. Około 10 000 więźniów zmarło z powodu chorób, wycieńczenia, głodu, egzekucji (jeńcy radzieccy i włoscy), a także ciężkich warunków pracy. Jeńcy wojenni byli bowiem wykorzystywani jako siła robocza w prawie wszystkich gałęziach przemysłu na terenie Görlitz i całego regionu.