99. rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę

10. listopada 2017 roku w Lubaniu odbyły się uroczystości związane z 99. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. W uroczystościach Parafię Ewangelicką na zaproszenie burmistrza miasta Lubań Arkadiusza Słowińskiego reprezentował ks. Cezary Królewicz. W Miejskim Domu Kultury odbyła się uroczysta Akademia z okazji Święta Niepodległości, w której udział wzięły władze miasta i powiatu, radni Rady Miasta Lubań i radni Powiatu Lubańskiego, dyrektorzy instytucji życia publicznego, a także kierownictwo, pracownicy i funkcjonariusze Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu oraz dyrekcja, uczniowie i nauczyciele Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kombatantów Ziemi Lubańskiej w Lubaniu oraz Szkoły Podstawowej nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Lubaniu. 

Uczniowie I klasy o profilu proobronnym Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kombatantów Ziemi Lubańskiej w Lubaniu ślubując na sztandar szkoły rozpoczęli swoją przygodę z mundurem. W obecności zaproszonych gości, rodziców oraz funkcjonariuszy OSS SG młodzież złożyła ślubowanie. Podczas akademii uroczyście przekazano na ręce uczniów sztandar Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Koło Lubań do Izby Pamięci Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kombatantów Ziemi Lubańskiej.

Burmistrz Lubania Arkadiusz Słowiński oraz Przewodniczący Rady Miasta Lubań Jan Hofbauer wręczyli wyróżnienia zasłużonym przedsiębiorcom miasta Lubań. Wyróżnienia otrzymali: Zbigniew Medwecki, Karolina Janicka oraz Roman Serafinowicz.

Uroczystość zakończyły występy artystyczne i montaż słowno-muzyczny „Tadeusz Kościuszko bohater wielu narodów” w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej nr 1 w Lubaniu.

Tekst: ks. Cezary Królewicz

Zdjęcia: ŁCR

Złota Konfirmacja w Lubaniu

29 października 2017 roku w Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lubaniu odbyła się Złota Konfirmacja. Po pięćdziesięciu latach spotkali się konfirmanci z rocznika 1967. Tę szczególną okazję do wyrażenia wdzięczności Bogu konfirmanci postanowili przeżywać w lubańskim kościele w którym składali swoje ślubowanie konfirmacyjne z wyjątkiem jednej osoby, która konfirmowana była w Jeleniej Górze – Cieplicach. Konfirmacja w roku 1967 odbyła się 25.06.1967 roku w Jeleniej Górze – Cieplicach, a 15.10.1967 roku w Lubaniu. Wówczas była to jedna parafia, której duszpasterzem był ks. Alfred Neumann. Dziś grupa konfirmantów z rocznika 1967 przynależąca do lubańskiej dziękowała Bogu za wszystkie lata życia w których odczuwała bliską obecność Jezusa, któremu ślubowała swoją wierność potwierdzając w dniu swojej konfirmacji przymierze Chrztu Świętego. Złota Konfirmacja połączona została z przyjęciem do Parafii Ewangelickiej w Lubaniu nowych osób oraz parafialnym zakończeniem Roku Reformacji. Te wszystkie wydarzenia w roku jubileuszu 500 lat Reformacji spowodowały, że dzień 29.10.2017 roku zapisze się na długo w pamięci lubańskich ewangelików.

Tekst: ks. Cezary Królewicz

Zdjęcia: Archiwum Parafii Ewangelickiej w Lubaniu

Wspólne nabożeństwo w Görlitz

5 listopada 2017 roku w kościele Apostołów Piotra i Pawła w Görlitz odbyło się kolejne wspólne nabożeństwo Parafii Ewangelickiej Śródmieścia Görlitz oraz Parafii Ewangelickiej w Lubaniu. Lubańska Parafia Ewangelicka korzysta od 11 lat z gościnności Parafii Ewangelickiej Śródmieścia Görlitz i dzięki niej odprawiane są polskie nabożeństwa ewangelickie w kościele Apostołów Piotra i Pawła tuż przy granicy polsko-niemieckiej. Ewangelicy zamieszkujący Zgorzelec oraz jego okolice mają tym samym możliwość uczestniczenia w nabożeństwach w kościele po niemieckiej stronie miasta. Także Polacy ewangelicy zamieszkujący Görlitz chętnie uczestniczą w tych nabożeństwach, które odprawiane są regularnie co dwa tygodnie oraz w pozostałe święta kościelne m.in. w Wigilię Bożego Narodzenia jak i w Wielki Piątek. Kazanie w czasie tegorocznego nabożeństwa wygłosił ks. Cezary Królewicz. Liturgię spowiednio-komunijną prowadził ks. dr Hans-Wilhelm Pietz – miejscowy proboszcz. Po nabożeństwie była możliwość spotkania i rozmów w Domu Parafialnym – Mollerhaus. Wspominano bogaty we wspólne wydarzenia Rok Reformacji. Zaplanowano już kolejne wspólne nabożeństwo na rok przyszły. Rada Parafialna Parafii Ewangelickiej w Lubaniu wyraziła swoją wdzięczność Parafii Ewangelickiej Śródmieścia Görlitz za wieloletnią możliwość odprawiania polskich nabożeństw ewangelickich przekazując na ręce ks. Pietza podarunek w postaci nowego albumu o Kościołach ewangelickich Diecezji Wrocławskiej wydanego w związku z jubileuszem 500 lat Reformacji.

ks. Cezary Królewicz

Zarząd Bratniej Pomocy w Lubaniu

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lubaniu w dniach 13-15. października 2017 roku gościła przedstawicieli Bratniej Pomocy im. Króla Szwedzkiego Gustawa Adolfa z Hanoweru. Wielomiesięczne rozmowy doprowadziły do spotkania rady parafialnej lubańskiej Parafii z członkami zarządu BPGA z Hanoweru. Trzydniowa wizyta koncentrowała się na poznaniu specyfiki życia kościelnego diasporalnej parafii lubańskiej. Liczne rozmowy, poznanie historii kościołów w Lubaniu i Bogatyni, wspólne modlitwy, udział w niedzielnym nabożeństwie w kościele ewangelickim w Lubaniu to tylko niektóre punkty programu pobytu gości z Hanoweru. Goście byli szczególnie zainteresowani nie tylko historią, ale głównie przyszłością i rozwojem lubańskiej Parafii. W Roku Reformacji ważnym stało się to czym dziś jest dziedzictwo Reformacji na Górnych Łużycach. Sobotnie przedpołudnie goście spędzili poznając Dom Parafialny, jego zaplecze, kościół i jego otoczenie. Następnie udali się do Bogatyni, aby tam zobaczyć Kościół Zmartwychwstania Pańskiego, gdzie regularnie odbywają się nabożeństwa ewangelickie i poznać wyjątkową historię tego miejsca. Później po obiedzie w Domu Zegarmistrza w Bogatyni wszyscy udali się przez Czechy do Świeradowa Zdroju, aby w hotelu Sudetia prowadzonym przez ewangelicką rodzinę Państwa Gardawskich poznać możliwości planowanej współpracy również w oparciu o to piękne miejsce. W niedzielę słowa pozdrowienia w imieniu Bratniej Pomocy z Hanoweru przekazała ks. Magdalena Tiebel-Gerdes, która czynnie uczestniczyła w liturgii nabożeństwa. Cała delegacja z Hanoweru wraz z radą parafialną kontynuowała rozmowy robocze przy wspólnym posiłku jeszcze po nabożeństwie. Obie strony wyraziły nadzieję na zawarcie partnerstwa mającego służyć wzajemnym kontaktom ewangelików z Polski i Niemiec tj. z Parafii w Lubaniu i Kościoła Krajowego Hanoweru poprzez Bratnią Pomoc. Goście z Hanoweru otrzymali w podziękowaniu za przybycie i wspólnie spędzone dni pięknie wydany nowy album z kościołami ewangelickimi Diecezji Wrocławskiej. Wyrażono pragnienie, aby było to już nie tylko kwestią rozmów, ale konkretnych działań. Spotkanie zakończyła wspólna modlitwa i życzenia dobrej podróży w drodze powrotnej.

ks. Cezary Królewicz

Puzoniści z Rudolstadt w Lubaniu z okazji Roku Reformacji

19. października 2017 roku w kościele ewangelickim Marii Panny w Lubaniu odbył się koncert Chóru Puzonistów z miasta Rudolstadt. Zgromadził on liczne grono słuchaczy. W programie znalazły się znane pieśni ewangelickie. Koncert odbył się w związku z jubileuszem 500 lat Reformacji. Prowadzący koncert ks. Cezary Królewicz przybliżył słuchaczom treść poszczególnych pieśni, czas i okoliczności ich powstania. Po koncercie członkowie chóru puzonistów poznali historię kościoła ewangelickiego Marii Panny, trudne powojenne losy ewangelików oraz obecne funkcjonowanie Parafii Ewangelickiej w Lubaniu.

Koncertowi towarzyszył plakat:

 

Kościół Ewangelicki Zmartwychwstania Pańskiego w Bogatyni i Jubileusz 500 lat Reformacji

Jubileusz 500 lat Reformacji w Bogatyni

30. września 2017 roku Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lubaniu zorganizowała uroczystości jubileuszowe 500. lat Reformacji w Bogatyni w ramach parafialnych obchodów Roku Reformacji.

Przed trzema laty mając na względzie zbliżający się Jubileusz 500 lat Reformacji rada parafialna podjęła starania, aby przeprowadzić remont kaplicy cmentarnej w Bogatyni. Wielkim wysiłkiem udało się ten cel zrealizować. Kaplicę jak i otaczający ją cmentarz wpisano w roku 2017 do rejestru zabytków. Jednocześnie kaplicy nadano imię: Kościół Ewangelicki Zmartwychwstania Pańskiego. Dotychczasowa kaplica stała się tym samym kościołem filialnym lubańskiej parafii.

Biskupa Waldemara Pytla powitały konfirmantki lubańskiej Parafii słowami: 

Księże Biskupie

Jako tegoroczne konfirmantki witamy Księdza Biskupa w imieniu naszej Parafii Ewangelickiej. Dziękujemy za przyjęcie zaproszenia na uroczystości 500 lat Reformacji w Bogatyni. Cieszymy się z obecności Księdza Biskupa i prosimy o poświęcenie tablicy na naszym kościele z nadanym mu imieniem Zmartwychwstania Pańskiego.

To poświęcenie w Roku Reformacji jest dla nas bardzo ważne. Pozwala ono myśleć nie tylko o pięknej przeszłości, ale nam młodemu pokoleniu pozwala myśleć również o przyszłości.

Witamy w Bogatyni !!!

Uroczystości rozpoczęto od odsłonięcia tablicy na kościele, a aktu nadania imienia dokonał bp Waldemar Pytel. Tuż po nim we wnętrzu kościoła miała miejsce modlitwa dziękczynna.  Poprzedziło ją powitanie i krótki rys historyczny miejsca budowy dzisiejszego i dawnego kościoła ewangelickiego zaprezentowane przez ks. Cezarego Królewicza, który zaznaczył: Darem Łaski Bożej stał się zbudowany tutaj kościół apostołów Piotra i Pawła. Najpierw istniała jednak na tym miejscu kaplica, już najprawdopodobniej w roku 1300. Następnie w roku 1691 powiększono kościół budując go prawie całkiem od nowa. Kościół przebudowano w roku 1752. W roku 1873 wnętrze kościoła zostało poddane całkowitej renowacji. Kościół miał wtedy 3 dzwony. …. Powiedział także: Latem 1912 roku mistrz budowlany Max Weickelt wybudował zupełnie nową kaplicę cmentarną, która poświęcona została 24 listopada 1912 roku i oddana do użytkowania. Następnie wspomni: Długą listę duchownych ewangelickich otwiera ks. pastor Gregor Füger z Zittau, który był duchownym w latach 1567-1583. Lista duchownych ewangelickich po dzień dzisiejszy nie została zamknięta, bo Kościół Ewangelicki po II wojnie światowej kontynuował, nie bez trudności oczywiście, swoją służbę. Bez przerwy odbywały się tutaj nabożeństwa, lekcje religii, chrzty i pozostałe czynności duszpasterskie. Kaplica cmentarna w której się znajdujemy po II wojnie światowej zmieniła swoją funkcję stając się bardziej miejscem odprawiania nabożeństw, okolicznościowych modlitw i pracy duszpasterskiej we wszystkich jej formach przez dojeżdżających księży. Przez długi czas duszpasterstwo prowadziła Parafia Ewangelicko-Augsburska w Jeleniej Górze – Cieplicach, dopiero w roku 2005 przejęła je Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lubaniu. Rozpoczął się żmudny proces porządkowania. Najpierw proste prace zabezpieczające mur okalający ewangelicką dziś część cmentarza, nowa metalowa brama wjazdowa, potem wycinki samosiejek prowadzone co dwa, trzy lata, następnie drobne prace remontowe przy kaplicy np. metalowe kraty na okna i przed wejściem do kaplicy oraz zabezpieczenia płytami betonowymi otwartych grobowców. Teren czynnego cmentarza ewangelickiego na którym miały miejsce po II wojnie liczne pochówki, figurował w księgach wieczystych w dziale: teren rekreacyjno-wypoczynkowy. Zapis ten został zmieniony na adekwatny poprzez działania rady parafialnej lubańskiej parafii ewangelickiej. Potem trzyletnie prace remontowe naszej kaplicy, dziś kościoła. W styczniu tego roku po wieloletnich zabiegach udało się wpisać cały teren dawnej Parafii Ewangelickiej Piotra i Pawła czyli zarówno obecnej części rzymskokatolickiej oraz tej, która pozostała do dziś ewangelicka do rejestru zabytków. Ta decyzja pozwoliła uporządkować i zabezpieczyć od strony prawnej ten teren. Do rejestru zabytków wpisany został również kościół, w którym się teraz znajdujemy. Dziś nadaliśmy mu imię Zmartwychwstania Pańskiego nawiązując do obrazu z ołtarza kościoła Piotra i Pawła, który ufundował Gottfried Krusche z rodziny znanych kupców i przemysłowców bogatyńskich, potem też pabianickich.

Kazanie wygłosił ks. bp Waldemar Pytel. W modlitwie wzięli udział miejscowi parafianie oraz zaproszeni goście. Sąsiadującą z kościołem Parafię rzymskokatolicką reprezentował jej proboszcz ks. Ryszard Trzósło, który w słowie pozdrowienia podkreślił wagę imienia nadanego kościołowi, które odnosi się do chrześcijańskiej nadziei, jaką mamy w Zmartwychwstałym Chrystusie.

Z najlepszymi życzeniami dla bogatyńskich ewangelików zwrócił się ks. Ansgar Schmidt z Parafii Ewangelickiej w Zittau.

Po modlitwie druga część uroczystości miała charakter konferencji popularno-naukowej. Pierwszym prelegentem był prof. Jan Harasimowicz z Uniwersytetu Wrocławskiego, który mówił o materialnym i niematerialnym dziedzictwie Reformacji na Dolnym Śląsku i w polskiej części Górnych Łużyc. Powiedział m.in.: Wielu mieszkańców współczesnej Polski, w zdecydowanej większości deklarujących przynależność do Kościoła rzymskokatolickiego, ma stosunkowo niewielką wiedzę na temat przyczyn i skutków reformacyjnego przełomu. Ich wyobrażenia na temat doktryny i praktyki Kościołów wyrosłych z tego przełomu są także dość mgliste, by nie powiedzieć – błędne. Poglądy mieszkańców Dolnego Śląska nie odbiegają pod tym względem od średniej krajowej, choć niewątpliwie wielu z nich wie coś niecoś o kościołach Pokoju w Świdnicy i Jaworze: jeśli ich nie odwiedziło i nie zachwyciło się ich pięknem, to przynajmniej coś o nich słyszało, na przykład że są „tajemnicze” i „magiczne”, jak cały Dolny Śląsk, lub że zostały „wpisane na listę UNESCO”, a więc są ważne i cenne.

Profesor Harasimowicz powiedział również: Reformacja tak głęboko przeorała dolnośląski krajobraz, że doprawdy bardzo trudno jest znaleźć jakąś świątynię o średniowiecznej lub renesansowej metryce, która nie zawierałaby materialnych śladów okresu jej przynależności do wspólnoty ewangelickiej. Pozostało ich wiele nawet w kościołach, które na mocy postanowień Pokoju Westfalskiego zostały protestantom w latach 1653-1654 odebrane. Wynikało to zarówno z faktu, że w wielu miejscowościach kościoły te – teraz formalnie katolickie – stały puste, zamknięte na klucz, gdyż katolików w tych miejscowościach po prostu nie było, jak i z szacunku dla dawnych fundatorów, których potomkowie żyli nadal, i nawet po przejściu na katolicyzm nie zamierzali się wyrzekać dziedzictwa przodków.

Dalej prof. Harasimowicz zauważył:

Najważniejszymi świadectwami najtrudniejszego okresu w dziejach śląskiego protestantyzmu, okresu „diaspory”, który obejmuje drugą połowę XVII i pierwszych 40 lat XVIII wieku, są – oprócz wspomnianych już kościołów Pokoju – kościoły graniczne i ucieczkowe oraz kościoły Łaski. Spośród wszystkich tych budowli tylko dwie – wspomniany już kościół Marii Panny w Lubaniu oraz kościół Jezusowy w Cieszynie – stanowią własność Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. Los pozostałych był bardzo różny.

Drugim prelegentem był Cornelius Stempel – historyk z Zittau. Zaprezentował on wykład: „Zittau (Żytawa), Reichenau (Bogatynia) i Górne Łużyce w epoce Reformacji”. Nakreślił tło historyczne zmian w duchu Reformacji tj. kryzys Kościoła, a tym samym społeczeństwa z uwzględnieniem: kapłaństwa, zakonów, papieży, naruszeń prawa kościelnego, kupczenia odpustami. Omówił też topografia sakralną Żytawy (Zittau) i jej okolic.

Trzecim prelegentem była nadradca kościelny Margrit Kempgen z Fundacji Kościelnej Ewangelickiego Śląska i Ewangelickiej Fundacji Kultury. Przedstawiła w niezwykle ciekawy sposób zagadnienie reformacji i jej znaczenie dla kultury pochówków na przykładzie cmentarza przy kościele św. Mikołaja w Görlitz na którym spoczął m.in. Jakub Böhme. Powiedziała m.in.: Od około IX wieku było w zwyczaju, aby chować umarłych na cmentarzach zakładanych przy kościołach parafialnych. Przy okazji niedzielnego uczęszczania do kościoła żyjący odwiedzali groby swoich przodków, a cmentarz wyrażał w ten sposób jedność parafii,  „wspólnotę świętych” (communio sanctorum). Te cmentarze nazywano „coemeteria”= miejscami spoczynku. Tam zmarli oczekiwali na zmartwychwstanie w dzień ostateczny.

Dodała również: Po reformacji kultura pochówków nie zmieniła się nagle, ale zasadniczo. Decydującym było ustanie oddawania czci świętym i relikwiom. To spowodowało, że cmentarze zakładano już nie wokół kościołów, ale poza bramami miast i wsi jako samodzielne cmentarze, które nie skupiały się już wokół kościołów. Tym samym odpadł problem z brakiem miejsca i konieczność budowania kaplic czaszek w celu ponownego pochówku. I rozwinął się swoisty ewangelicki typ cmentarza „campo santo”. Ponieważ pochówek w pobliżu świętych i ich relikwii nie był już konieczny dla zbawienia, grobom przypadło/przypisywano inne znaczenie, mianowicie miały być miejscem pamięci, które doceniały znaczenie zmarłego i jego rodziny. Prestiżowe groby rodzinne, częściowo wykupywane na wieczność, zakładano jako  „domy grobowe” wzdłuż murów cmentarnych. W stronę cmentarza otwierały się one wykutymi z artyzmem kratami, które otwierały widok na pierwotne-właściwe grobowce, epitafia ze swoimi pochwalnymi nekrologami.

Te epitafia ukazywały również obraz teologiczny i wskazywały na wersety z Biblii, które były podstawą kazań pogrzebowych. Wiara również po śmierci nie była sprawą prywatną, lecz miała charakter wyznania.

Wykład Margrit Kempgen był poparty licznymi zdjęciami.

Czwartą prelegentką była dr Annemarie Franke – referent ds. kultury przy Muzeum Śląskim w Görlitz. Swój wykład poświęciła powojennym losom ewangelików w Bogatyni. Poruszyła wiele dotąd w ogóle nieznanych zagadnień i ludzkich historii tego regionu w okresie po II wojnie światowej, co wywołało ożywioną dyskusję. Wskazała na przykładzie konkretnych osób i rodzin życie kościoła ewangelickiego w nowej polskiej, powojennej rzeczywistości.

Po części konferencyjnej zainteresowani mogli wziąć udział w wycieczce do Zittau i zobaczyć nowo otwartą wystawę poświęconą Reformacji na Górnych Łużycach. Wystawa wywarła na uczestnikach duże wrażenie, żywą dyskusję i chęć kontynuowania rozmów o reformacji na kolejnych spotkaniach, które w związku z tym już zaplanowano.

Całodniowe uroczystości mogły zostać przygotowane i zrealizowane dzięki bardzo dobrej współpracy Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lubaniu z Bractwem Ziemi Bogatyńskiej oraz Referentem ds. Kultury przy Muzeum Śląskim w Görlitz. Tym samym zrealizowano projekt europejski: 500 lat Reformacji na Górnych Łużycach na przykładzie Bogatyni/Reichenau. Sfinansowano go ze  środków podatkowych na podstawie rozporządzenia Saksońskiego Landtagu odnośnie budżetu oraz dzięki dotacji konsystorza Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.

Tekst: ks. Cezary Królewicz

Zdjęcia: Franciszek Romaniak