120 lat kościoła ewangelickiego w Olszynie

W dniach 22-23. września 2017 roku w Olszynie na Dolnym Śląsku odbyły się uroczystości związane ze 120-leciem poświęcenia kościoła ewangelickiego. Organizatorami byli: Gmina Olszyna, Towarzystwo Miłośników Ziemi Olszyńskiej oraz Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. W sobotę 23.09.2017 roku w Domu Kultury odbyła się konferencja popularno-naukowa poświęcona obchodom jubileuszowym. Parafię Ewangelicko-Augsburską reprezentował ks. Cezary Królewicz przypominając o trwającym Roku Reformacji i Jubileuszu 500 lat Reformacji obchodzonym na całym świecie. W swoim wykładzie mówił o najważniejszych wydarzeniach z historii Śląska, które związane były z rozwojem Reformacji. Przedstawił rys historyczny aż po współczesność odnosząc się do najistotniejszych kwestii kościelnych, które charakteryzowały od pewnego czasu dwuwyznaniowy Śląsk. Powiedział m.in: 

Zapoczątkowana w 1517 roku Reformacja bardzo szybko i stosunkowo łatwo przyjęła się na ziemi śląskiej. Sprzyjały temu wcześniejsze ruchy religijne beginek, begardów i waldensów oraz rozpowszechniony na Śląsku ruch husycki. Podatny grunt dla powstania i rozwoju śląskiej reformacji stwarzały także prowadzone wówczas wojny, ogólne utyskiwania na rozwijający się od czasów awiniońskich fiskalizm kościelny oraz gorszący tryb życia duchowieństwa, zwykle źle uposażonego i goniącego za dodatkowymi beneficjami.

Przez wiele pokoleń aż po dzień dzisiejszy reformacja również głęboko kształtowała historię Śląska. A były to dzieje złożone, pod wieloma względami pełne sprzeczności – dzieje biedy i opresji, czynów wojennych, aktów pobożności i miłości bliźniego, dzieje ucisku i buntu, dramatycznych przemian i wypędzeń. Rzadkie bywały okresy spokojnego, niczym niezakłóconego rozwoju.

Odnosząc się do sytuacji po II wojnie światowej dodał: 

W latach powojennych ze swej nowej siedziby w Görlitz Kościół Śląski otaczał duchową opieką ostatnie niemieckie parafie na wschód od Nysy Łużyckiej. W radzieckiej strefie okupacyjnej i później w NRD pozostało pięć okręgów kościelnych na zachód od Nysy, z których utworzony został samodzielny Kościół terytorialny.

W RFN w 1950 roku powstała »Wspólnota ewangelickich Ślązaków (Komitet Pomocy) e. V.« – zgromadzenie pastorów i świeckich, którego celem było duszpasterstwo i zachowanie ciągłości Kościoła Śląskiego. Jego pierwszym przewodniczącym został biskup senior Otto Zänker pochodzący z Westfalii.

Od momentu wygnania ludności niemieckiej i przybycia polskich osadników ziemie te mają zdecydowanie katolickie oblicze. Niewielki Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce przejął rolę zarządcy protestanckiej spuścizny. Ze strony niemieckiej od lat 60. Kościół Ewangelicki i protestanci ze Śląska podejmowali ostrożne próby nawiązania na nowo kontaktów. Jednak dopiero po 1989 roku możliwa stała się otwarta debata i współpraca polsko-niemiecka.

Ochroną wspólnego protestanckiego dziedzictwa na Śląsku zajmują się zarówno Kościoły, jak i muzea, naukowcy, samorządy czy stowarzyszenia i osoby prywatne. Wiele dawnych kościołów ewangelickich otoczono opieką jako świątynie lub pomniki kultury i znowu tętni w nich życie.

Po konferencji odbyło się nabożeństwo ekumeniczne w czasie którego ks. Cezary Królewicz wygłosił kazanie w oparciu o Ewangelię Jana. Powiedział m.in: Z ogromną radością przyjąłem zaproszenie skierowane do mnie przez organizatorów jubileuszu 120-lecia poświęcenia kościoła ewangelickiego w Olszynie. Po zapoznaniu się ze szczegółowym programem obchodów tego jubileuszu doszedłem do przekonania, że będzie on czymś wyjątkowym. Do tej pory bowiem nie zdarzyło mi się w czasie mojej służby duszpasterskiej w Parafii Ewangelickiej w Lubaniu, gdzie jestem od 12 lat proboszczem, aby któraś z okolicznych gmin, a nawet miasto w którym ma siedzibę moja parafia, zorganizowało w tak otwarty sposób obchody kościelnego jubileuszu. To szczególne podkreślenie, że wspomina się ewangelickich budowniczych jest czymś pięknym i wzruszającym. Zwłaszcza w roku 2017, kiedy cały  świat wspomina Jubileusz 500 lat Reformacji tj. odnowy życia Kościoła chrześcijańskiego. To, jak się dziś okazuje, wspólne czyli ekumeniczne świętowanie jest jednak możliwe nawet w czasie, który nie zawsze sprzyja patrzeniu na drugiego człowieka jak na bliźniego i to z bardzo różnych powodów. Tym bardziej chcę podziękować organizatorom za ich pomysł i jego wykonanie. Mam też cichą nadzieję, że nie będzie to tylko jednorazowa wspólna modlitwa wiernych obu Kościołów, a właściwie jednego Kościoła, Kościoła Chrześcijańskiego, tego umiłowanego przez naszego Boga Ludu, którego On w Synu swoim był, jest i będzie na wieki Dobrym Pasterzem. 

Jest szczególnym darem Dobrego Pasterza, że tutejsza Parafia Rzymskokatolicka, która po wojnie nadała imię temu kościołowi zadbała o jego jak najlepsze zachowanie i dalsze użytkowanie zgodnie z jego przeznaczeniem. Ta widoczna dbałość o jego dobry stan jest powodem do dziękczynienia Bogu oraz ludziom, którzy uznali to miejsce za swoje miejsce kultu religijnego. Niestety nie wszędzie bowiem w taki sposób potoczyły się losy kościołów ewangelickich na tej piękne górnołużyckiej ziemi.

Pragniemy jako chrześcijanie, aby Polska była matką wszystkich, domem każdego z nas, bez względu na przynależność religijną do tego czy innego Kościoła, przynależność narodową czy kulturową. Nasz wspólny dom potrzebuje naszych wspólnych modlitw, aby w tych trudnych czasach mógł przetrwać pod naporem silnie wiejącego wiatru nie zawsze w nasze żagle, a często mogącego zagrażać naszemu przywiązaniu do wolności, umiłowania prawdy i chęci niesienia wszystkim ludziom miłości z powodu miłości, którą najpierw nas wszystkich umiłował nasz Wszechmogący w Trójcy Świętej Jedyny Bóg.

Niech mi wolno będzie Drodzy Zgromadzeni raz jeszcze podziękować za tę wspólną modlitwę i pięknie obchodzony jubileusz jak i za możliwość poświęcenia okolicznościowej tablicy przed wejściem do kościoła.

Niech nasz Dobry Pasterz – Jezus Chrystus nadal buduje swój Kościół, a my będący członkami tego Kościoła czyli ciała Chrystusowego, chciejmy budować się w Dom Duchowy. Wszak tak pięknie Jezus mówi dziś do nas: „Owce moje głosu mojego słuchają i Ja znam je, a one idą za mną. I Ja daję im żywot wieczny, i nie giną na wieki, i nikt nie wydrze ich z ręki mojej.”

Następnie ks. Cezary Królewicz zmówił modlitwę powszechną Kościoła oraz poświęcił Słowem Bożym i modlitwą tablicę na zewnętrznej ścianie kościoła upamiętniającą jubileusz 120-lecia poświęcenia kościoła. Na prośbę organizatorów w czasie nabożeństwa na organach grała Magdalena Królewicz – małżonka ks. Cezarego Królewicza, na co dzień organistka w Parafii Ewangelickiej w Lubaniu.

Po nabożeństwie uczestnicy uroczystości jubileuszowych spotkali się w Domu Katechetycznym olszyńskiej Parafii Rzymskokatolickiej – współorganizatora obchodów.

ks. Cezary Królewicz

 

Modlitwa ekumeniczna w Bogatyni

16 września 2017 roku w Bogatyni po raz dziewiąty odbyło się spotkanie Na wspólnych drogach tj. spotkanie byłych i obecnych mieszkańców Bogatyni, przedwojennej miejscowości Reichenau zorganizowane przez Bractwo Ziemi Bogatyńskiej . Jak zawsze rozpoczęło się ono od modlitwy ekumenicznej. Tym razem po raz pierwszy w kościele ewangelickim w Bogatyni. Zebranych powitał ks. proboszcz Cezary Królewicz z Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lubaniu jako gospodarz miejsca przypominając krótko historię kościoła ewangelickiego w Bogatyni i wspólnych spotkań z Bractwem Ziemie Bogatyńskiej. Refleksję teologiczną na kanwie Ewangelii Marka wygłosił ks. Adam Szpotański z sąsiedniej Parafii Rzymskokatolickiej Apostołów Piotra i Pawła w Bogatyni. Po modlitwie uczestnicy spotkania udali się do siedziby Bractwa w budynku starej stacji kolejowej w Bogatyni, gdzie prezentowana jest nowa wystawa Ryszarda Sawickiego. Ostatnim miłym akcentem spotkania były rozmowy przy stole.

ks. Cezary Królewicz

Bieg 500 lat Reformacji

Polscy ewangelicy przebiegną 500 km!

W dniach 9-12 września 2017 roku będzie miał miejsce Bieg Reformacji, mający upamiętnić odnowę Kościoła, jaka rozpoczęła się pięć wieków temu w zachodnim chrześcijaństwie.

W 500. rocznicę rozpoczęcia Reformacji, Polscy luteranie postanowili przypomnieć to ważne dla siebie wydarzenie, przebiegając ponad 500 km! Uda im się to prawdopodobnie znacznie lepiej niż pierwotnie zakładali, bowiem dystans z Wittenbergi (miejsca rozpoczęcia Reformacji) do Cieszyna (kolebki Reformacji na ziemiach Polskich) wynosi dokładnie 842 km! Na trasie biegu znajduje się dwadzieścia siedem polskich parafii ewangelickich w których wyznaczono krótkie przystanki dla biegnących. Jak mówi rzecznik prasowa Kościoła, Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska: „Bieg jest wydarzeniem bezprecedensowym. Dotychczas nikt nie podjął się pokonania tej trasy w zaledwie w cztery dni”!

Obchody jubileuszu Reformacji rozpoczęły się na całym świecie 31. października 2016 roku (kiedy to w luterańskiej katedrze w szwedzkim Lund papież Franciszek spotkał się na wspólnej modlitwie ekumenicznej z przedstawicielami Światowej Federacji Luterańskiej) i potrwają do końca roku 2017. Na polskim gruncie w skład komitetu honorowego jubileuszu wchodzą m. in: ewangelik – premier Jerzy Buzek, rzymskokatolicki Prymas Polski – abp Wojciech Polak oraz kompozytor Krzysztof Penderecki.

Kościół Ewangelicko-Augsburski (Luterański) jest trzecim, co do wielkości kościołem chrześcijańskim w Polsce i największym kościołem protestanckim w naszym kraju. Na terenie sześciu diecezji działa 133 parafii skupiających niespełna 75 tyś. wiernych. Kościół prowadzi liczne duszpasterstwa środowiskowe (m. in. Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe), aktywnie angażuje się w prace Polskiej Rady Ekumenicznej. Ponad połowa polskich luteran mieszka na Śląsku Cieszyńskim, skąd pochodzą tacy znani ewangelicy jak sportowcy: Adam Małysz, Piotr Żyła czy pisarz Jerzy Pilch.

Bieg 500 lat Reformacji jest niecodzienną inicjatywą sportową, która przypomni, że w życiu wiary, warto przekraczać granicę! Biegnąc 842 km dojdziemy do granic naszych fizycznych możliwości, zawitamy do 27 parafii i przekroczymy granice państwowe a wszystko to aby przypomnieć, że 500 lat temu poprzez lekturę Pisma Świętego – Jezus Chrystus dał się na nowo odkryć chrześcijanom jako ich Pan i Bóg! Tak jak nasi odważni przodkowie sprzed wieków, wolni w Chrystusie od strachu przez potępieniem, pokażemy, że reformacja biegnie dalej a nasz Bóg wciąż pozwala przekraczać nowe granice stawiane przez ludzi. Równolegle do naszego biegu, Diakonia Kościoła w ramach akcji: „My biegniemy – Wy pomagacie”, zbierze fundusze dla Łukasza – trzynastoletniego chłopca cierpiącego na zanik mięśni, który poprzez rehabilitacje będzie mógł przekraczać swoje własne granice.

W biegu wzięło udział 9 osób (dwa zespoły: pierwszy w składzie 4 os, drugi w składzie 5 os – w tym jedna osoba niedowidząca). Biegną tylko luteranie (sami faceci) w tym jeden Niemiec. Towarzyszyć będą nam dwie karetki polskich Joannitów z Lidzbarka Warmińskiego. Na mecie w Cieszynie będzie biegało ok 500 dzieciaków wokoło Kościoła Jezusowego.

Cel biegu: upamiętnienie 500 lat Reformacji w oryginalny sposób oraz pomoc Łukaszowi (podkreślenie, że chrześcijanie działają).

W Lubaniu przywitamy biegaczy przy kościele ewangelickim Marii Panny przy al. Kombatantów 1 w niedzielę 10.09.2017 o godz. 12:00.

Chętnych zapraszamy do powitania biegaczy.

Zapraszamy do śledzenia relacja z biegu: http://www.facebook.com/Bieg500latReformacji/

ks. Cezary Królewicz – proboszcz Parafii Ewangelickiej w Lubaniu

Zacheuszki w kościele ewangelickim Marii Panny w Lubaniu

ZACHEUSZKI  – krzyże konsekracyjne, krzyże apostolskie (niem. Apostelkreuze)

Znaki dedykacyjne, zwane zacheuszkami, wykonywano na ścianach świątyni w miejscach jej namaszczenia w trakcie liturgii poświęcenia kościoła. Obrzęd nakazywał biskupowi kreślenie krzyży świętym olejem w dwunastu (rzadziej czterech) miejscach. Oznaczano je właśnie zacheuszkami. Pod koniec liturgii zapalano świeczki lub lampy, umieszczone na kinkietach, zwanych świecznikami apostolskimi, znajdujących się przed krzyżami. Zapalano je również w rocznice dedykacji kościoła.

Polska nazwa zacheuszek nawiązuje do opisanej w Biblii postaci Zacheusza, zwierzchnika celników w Jerychu, który gościł Jezusa w swoim domu. Z kolei liczba dwunastu miała znaczenie symboliczne, obrazujące, że kościół za fundament ma apostołów oraz że są oni „światłem świata”.

W przypadku kościołów tynkowanych, krzyże apostolskie najczęściej malowano. Mogły one również przybierać formę rytu, płyt lub drewnianych czy metalowych krzyży. Sposób malowania zacheuszków nie był ściśle określony, jednak w okresie średniowiecza bardzo powszechną była prosta forma krzyża opisanego okręgiem. Charakterystyczne są jego poszerzające się ramiona, wykreślane półokręgiem. W czasach nowożytnych w kościołach katolickich krzyże przybierały bardzo dekoracyjne formy, np. okrąg zastępowano malowanym wieńcem.

Niekiedy, w obrębie jednej świątyni znajdują się zacheuszki pochodzące z różnych okresów. Najczęściej jest to związane z rozbudową, lub odnową (odbudową) kościoła i ponowną jego konsekracją.

W trakcie prac konserwatorskich w kościele ewangelickim Marii Panny w Lubaniu w obrębie absydy odkryto dwa zacheuszki, z czego jeden w dużym stopniu zniszczony. Kolejny znajdował się zapewne na trzeciej ścianie, jednak musiał ulec w przeszłości zniszczeniu. Krzyże wykonano farbą wapienną w kolorze czerwieni, w sposób odpowiadający najstarszej, średniowiecznej fazie kościoła.  Widoczne przy nich inne szczątki czerwonej farby, to pozostałości późniejszych zacheuszków, wykonanych w tych samych miejscach.

Tekst: ks. Cezary Królewicz i Małgorzata Godek

Zdjęcia: Łużyckie Centrum Rozwoju

Kolejny etap remontu kościoła ewangelickiego Marii Panny zakończony

W roku 2017 Parafia Ewangelicka w Lubaniu dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego mogła poczynić kolejny krok w przywracaniu świetności najstarszego kościoła miasta Lubania – kościoła parafialnego Marii Panny na Kamiennej Górze. Zakres prac planowany na rok 2017 nie mógł niestety zostać w pełni zrealizowany z powodu braku kontynuacji finansowania projektu renowacji kościoła ze środków Ministerstwa Kultury. Z pomocą przyszły jednak instytucje kościelne, które umożliwiły odrestaurowanie odkrytych w roku 2016 tzw. zacheuszek tj. krzyży konsekracyjnych znajdujących się w nawie ołtarzowej. Prace pod kierunkiem prof. Edwarda Kossakowskiego z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych wykonane zostały m.in. przez Panią Małgorzatę Godek. Jednocześnie dokonano zabezpieczenia odkrytego przed rokiem sakrametarium czyli miejsca przechowywania naczyń liturgicznych do sprawowania Sakramentu Wieczerzy Pańskiej (Komunii Świętej). Zachowały się symbole i oznaczenia tego miejsca. Mimo wielu trudności udało się w Roku Reformacji zakończyć ten etap prac renowacyjnych. Parafia Ewangelicka w Lubaniu ma zamiar kontynuować remont swojego kościoła parafialnego w kolejnych latach, aby niepowtarzalny klimat kościoła ewangelickiego Marii Panny zachowany został dla przyszłych pokoleń. Rada Parafialna Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lubaniu wyraża szczególną wdzięczność Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Dolnośląskiego za wieloletnie, konsekwentne wsparcie w tych wysiłkach. Swój udział mają również byli i obecni Parafianie oraz inne instytucje takie jak: Fundacja Eriki Simon, Wspólnota Ewangelickich Ślązaków, Bratnia Pomoc im. Króla Szwedzkiego Gustawa Adolfa oraz drobni ofiarodawcy.

ks. proboszcz Cezary Królewicz

Obchody Roku Reformacji w Lubaniu

500 lat protestantyzmu na Śląsku

Polsko-niemiecka wystawa, wykłady, prelekcje, akcje charytatywne, dużo historii, ale także dużo sportowych emocji – wszystko po to, aby upamiętnić odnowę Kościoła, jaka rozpoczęła się pięć wieków temu w zachodnim chrześcijaństwie. Parafia Ewangelicka w Lubaniu również obchodziła rocznicę reformacji.

Muzeum Śląskie w Görlitz przygotowało polsko-niemiecką wystawę objazdową „Wierni w drodze, leśni kaznodzieje, dzieci w modlitwie. 500 lat protestantyzmu na Śląsku”, która gościła także w Lubaniu od 4 do 7 września 2017 roku. Wystawa składała się z bogato ilustrowanych plansz przedstawiających rozprzestrzenianie się idei reformacji zapoczątkowanej w XVI w. Połączona była z cyklem wykładów dotyczących historii protestantyzmu, Kościoła Marii Panny oraz prezentacją odrestaurowanych XV-wiecznych krzyży (tzw. zacheuszek).

Parafialne obchody Roku Reformacji w Parafii Ewangelickiej w Lubaniu obchodziliśmy, prezentując we wnętrzu naszego Kościoła Marii Panny wystawę poświęconą protestantyzmowi na Śląsku. Sama nazwa 500 lat, a nie 500-lecie, dużo mówi. To nie było jednorazowe wydarzenie, lecz proces, który trwa do dnia dzisiejszego. Prezentowana we wnętrzu naszego kościoła wystawa pokazywała w bardzo dużym skrócie przemiany. Od wybuchu Reformacji w 1517 roku i szybkim dotarciu idei reformacji na Śląsk, aż po współczesność – mówi ksiądz Cezary Królewicz, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Lubaniu.  Przez cztery dni od 4 do 7 września prowadzone były wykłady tematyczne poświęcone etyce ewangelickiej, edukacji i reformacji, muzyce oraz zagadnieniu kamienia, w którym zawarta została wiara i jej historia.

W trakcie trwania wykładów prezentowano odrestaurowane zacheuszki, czyli krzyże konsekracyjne, oraz sakramentarium pochodzące z XV wieku. Jubileusz pięciuset lat reformacji obchodzony jest na całym świecie. Rozpoczął się 31 października 2016 roku i zakończy się 31 października roku bieżącego. Ma to związek z symbolicznym początkiem reformacji, czyli przybiciem w Wittenberdze 95 tez przez ks. Marcina Lutra. Fakt ten rozpoczął w kościele szesnastowiecznym wielką dysputę, która miała doprowadzić do odnowy życia kościoła chrześcijańskiego.

W dniach 9-12 września miał miejsce Bieg Reformacji, mający upamiętnić odnowę Kościoła. Ta inicjatywa miała na celu pokazanie, że warto przekraczać granice – granice wiary. Ośmiu uczestników biegu, wśród których znaleźli się także duchowni, przebiegli trasę 842 km goszcząc w 27 parafiach, także w Lubaniu. W Lubaniu powitaliśmy biegaczy w niedzielę 10 września.  Rozpoczęli swój bieg w Wittenberdze (miejsca rozpoczęcia reformacji) a zakończyli w Cieszynie (kolebce reformacji na ziemiach polskich). Równolegle do biegu Diakonia Kościoła w ramach akcji: „Biegniemy i pomagamy”, zbierała fundusze dla Łukasza – trzynastoletniego chłopca cierpiącego na zanik mięśni, który poprzez rehabilitacje będzie mógł przekraczać swoje własne granice.

Dziękuję serdecznie wszystkim, którzy przybyli, dyskutowali i okazali serce. Było nam bardzo milo gościć w naszej Parafii wszystkich tych, którzy brali udział w tym wyjątkowym jubileuszu – dziękował ks. proboszcz Cezary Królewicz

Kamila Rybak z Łużyckiego Centrum Rozwoju

Wydarzeniu towarzyszył plakat >>>